БАСТАУЫШ СЫНЫП ПЕН ОРТА БУЫН АРАСЫНДАҒЫ САБАҚТАСТЫҚ

БАСТАУЫШ СЫНЫП ПЕН ОРТА БУЫН

АРАСЫНДАҒЫ САБАҚТАСТЫҚ

Канимаганбетова Гульнар Узаковна

Зеренді селосы

«М.Ғабдуллин атындағы жалпы білім беретін орта мектеп-гимназиясы» КММ

Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары

             В.А. Сухомлинскийдің  «Баланың ақыл-ой дамуын, қызығушылығын, қабілетін, бейімін білмей оны оқытуға, тәрбиелеуге болмайды» деген нақты тұжырымы сабақтастықтың керектігін көздейді. Оқытудағы сабақтастық деген не? Ол алдыңғы сатыдағы оқушылардың білім, білік және дағдыларын оқытудың келесі сатысында кеңінен қолдануды және әрі қарай жетілдіру, дамыта түсуді көздейді дегенге саяды.Оқытудың осындай тірек нәтижесінен келесі сатыдағы қарастырылатын мәселелер өрбиді.Сабақтастық екі буынға ортақ міндеттерінің үйлесімділігін қалыптастырады.Бастауыш сыныпта алған білім көрсеткішінің өзекті мәселелерін іріктеп, орта буынға келген оқушының оқыту талаптарын әрі қарай жетілдіреді.Өз жұмысым нәтижелі болсын деген орта буын мұғалімдері оқушының психологиялық ерекшелігін басшылыққа алу керек. Бастауыш сыныпта бір мұғалімге үйреніп , тәрбиеленіп шыққан бастауыш сынып оқушылары бесінші сыныпқа келгенде жаңа талапқа (әр мұғаліміне) бірден үйренісе алмай , оқу үлгерімі де төмендейтіні белгілі.Осы жағдайдың алдын алу үшін мектеп тәжірибесінде жыл сайын сабақтастықты жүзеге асыру шаралары жүзеге асуда.

            Сабақтастық дегеніміз, біріншіден , екі буын арасындағы ортақ мақсат – міндеттер , ортақ мазмұндық жүйе, баланы жүйелі сатылы дамыту, бір буыннан екінші буынға , неғұрлым сәтті өтуге бағыттау екіншіден, білім берудің әдістемелік жүйесінің әрбір компонентінің үйлесімдігі.

Сабақтастық – оқушының ерекше алған білімін , дайындық дәрежесінің сапалық көрсеткіштерін анықтап, кемшіліктердің орын алу себептерін, оның алдын алу жұмыстарының түрлері мен ұйымдастыру формаларының тиімділерін көрсетуге мүмкіндік беретін әдістемелік жұмыстың бір түрі.Үстіміздегі оқу жылы да мектебімізде сабақтастық мәселесі қаралып, төртінші сыныптың оқу – тәрбие жұмысына қатысу , оған басшылық беру жайы жоспарланды.Ондағы мақсат – бастауыш буынның орта буынға даярлыған анықтау.Осыған орай тексерілуге тиісті оқытудың өзекті мәселелері іріктелініп алынды да соның негізінде өзіндік орындайтын тапсырмалар жүйесінің мазмұны қарастырылды, тапсырмалар оқыту мерзімдеріне қарай (оқу жылының басында ,ортасында,  аяғында) алынып, сараптама жасалуда.

Бастауыш пен негізгі мектеп арасындағы сабақтастық идеясы оқушының жалпы дамуына бағытталады. Бастауыш сатыдағы 4-сынып оқушылары бастауыш мектеп түлектері. Сонымен, 4-сыныптан 5-сыныпқа көшкен оқушылардың басты қиыншылықтарын қарастырайық.

Балалар бастауыштағы бір мұғалімдік сынып жетекші жүйесінен пән мұғалімдері жүйесіне көшеді. Жаңа мұғалімдерге үйрену адаптациясына өтеді.

            5-сыныпта пәндер саны 8-12-ге дейін артады. Бастысы, соншама пән мұғалімдері және әрқайсысының соншама қойылатын талаптары бар. Сондай-ақ сабақтар әртүрлі кабинеттерде өтеді. Сондықтан пән мұғалімдеріне бірігіп,     5-сынып оқушысына жыл басында қойылатын ортақ талаптарды ұсынулары қажет. Бағалауға да көңіл бөліп, оқушыларға бағалаудың критерийлерін түсіндірулері керек. Жұмыстарын тексере отырып, оқушыларға өз-өзіне баға беруге мүмкіндік жасап, қажет болса, олқылықтардан арылу жолдарын көрсеткен дұрыс.

Оқушыны зерттеу бағыттары:

І . Оқушыны зерттеу  , білу.

а) оқушының жұмыс қабілеті;

ә)білім көрсеткіші;

б) дағдысы;

в) оқушы ерекшелігі (сабақтағы жұмыс түрлеріне қатысы);

г) сыныптан тыс шараларға қатысуы

д)ата – ана мен сынып мұғалімінің бірлескен іс – нәтижесі;

е) оқушы шығармашылығын дамытуда жүргізілетін жұмыс түрлеріне қатысуы;

ІІ. Әдебиеттік оқу сабағы бойынша:

а)  оқыған әңгіме мазмұнын өз сөзімен қысқаша немесе толық айтып беруі және  дайын мәтін , сюжетті суреттер бойынша керекті сөздерді пайдалана отырып өздігінен жазба жұмыстарын орындауы

б) өзінің ой – пікірін , көргенін , оқығанын мазмұндату арқылы ауызша сөйлеу тілінің дамуы ;

в) мәнерлеп оқуы;

г) оқу техникасының нормасын орындауы.

ІІІ.Қазақ тілі бойынша :

а) грамматикалық ұғымдар мен орфографиялық ережелерді меңгеруі

 тілдік фактілерді дұрыс тануы;

б) өз ойын байланыстыра жазып беруі;

в) оқушы сауаттылығы

г ) каллиграфиясы

ІV.Математика бойынша :

а) есептей білу дағдыларының  қалыптасуы ;

ә)логикалық ойлауы қабілетінің дамуы;

б)натурал сандарға қолданылатын  амалдар тәртібін білуі  ;

в)ауызша есептеу дағдыларын меңгеруі;

г)көп таңбалы сандарды оқуы , жазуы;

ғ) көбейту кестесін меңгеруі,

д)геометриялық материалдарды меңгеру деңгейі

е)шамалар арасындағы қатынасты білуі

             Осылайша сынып мұғалімдері бір – бірімен жүйелі байланыс жасап, оқушы білімінің , шеберлігінің , дағдыларының деңгейлерін нақты анықтап , оқыту талаптарына қаншалықты сәйкестігін біледі .Сонда әр сынып көлемінде қандай кемшілік кетіп отырғаны , қандай мәселелерге көбірек көңіл аудару керектігі белгілі болады.

Сабақтастық жоспарына сай мұғалімдерге тапсырылатын жұмыс түрлері

Бастауыш саты мұғалімдеріне:

Өз оқушыларының жеке портфолиосын жинақтау;

Қабілеті төмен және қабілетті оқушылармен жұмысты жүйелі өткізу;

Оқушылармен “Ұжымдағы сенің орның...” атты шара өткізу;

Болашақ 5-сыныптың жетекшісімен бірлескен ата-аналар жиналысын өткізу; (сәуір айында)

5-сыныптың сабақтарына қатысып, қандай пәндік ерекшеліктер барын байқау;

5 сынып мұғалімдерімен бірлескен шара өткізу;

Жылдық қорытынды бойынша оқушылардың білім мониторингісін жасау;

5-сыныпқа кеткен оқушыларының білім, білік, дағдыларын және жалпы қалыптасу  бағытын қадағалау; (қыркүйек, қазан айларында)

Болашақ 5-сынып жетекшілеріне:

Қабылдайтын 4-сынып оқушыларына зерттеу жүргізу; (тәртібі, әлеуметтік  жанұялық жағдайы т.б.)

4-сынып жетекшісімен байланыс; (сауалнама, сұрақ-жауап т.б.)

Сәуір айынан бастап, қабылдайтын оқушыларымен  жете танысу шараларын өткізу;

Бірлескен ата-аналар жиналысын өткізу;

Оқушыларға сауалнама жүргізу;

Оқушылардың қызығушылықтарын байқау “Сен ұнататын пән?”, ”Сен қызықпайтын сабақ?”

Әр оқушының  бос уақытына зерттеу жүргізу;

Оқушыларды құжаттарымен, портфолиосын түгендеп, қабылдап алу;

5-сыныпқа келгенде барлық жағынан қолдау көрсету, жетелеу, бағыттап-тәрбиелеу;

5-сынып пән мұғалімдеріне:

Болашақ оқушыларының сапалық деңгейі туралы мәлімет алу;

Міндетті білім, білік, дағдыларының қалыптасуын байқау, зерттеу;

Дәптер арнап ашып таблица жасау, оқушы ынтасы, қабілеті,білімі,т.б.

Өз пәні бойынша тәуелсіз бақылау, тест, диктант жұмыстарын өткізу;

Нәтижесін  салыстыру;

Өз пәні бойынша қорытындысын  кеңесте баяндау;

Проблемаларды шешу жолдарын бірлесіп іздеу;

            Қорыта келгенде  «Білмейтін бала болмайды, білдіре алмайтын мұғалім болады», әр сабағымызда межелі мақсатымызға жету бағытында жүйелі бірлесіп  жұмыс істеу қажет.

/public/files/2020/12/15/151220_093025_bastauysh-synyp-pen-orta-buyn-arasynday-sabatasty.docx